Artık günlük yaşam rutinimizin değişilmez bir parçası haline gelen meteroloji hava durumu tahminlerinin uzun bir geçmişi var. Meteoroloji ancak teknolojinin gelişmesiyle bir bilim haline geldi. Bu yazımızda Meteoroloji nedir, meteorolog bilim adamları ne iş yapar gibi sorulara cevap vereceğiz.
Hava açık gibi görünüyor olsa bile yine de evden çıkmadan önce son bir kez hava durumuna bakıyoruz ve o gün yağmur yağacağını öğrendiğimiz için her ihtimale karşı yanımıza şemsiye alıyoruz. Hava durumu tahminleri artık günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline geldi. Hava tahminleri uzun yıllardır meteoroloji denilen bir bilim haline geldi ve oldukça yakın zamanda gerçekleşti.
Dünya çapında pek çok bilim insanı, pek çok farklı araç ve yöntemle hava tahmini yapmaktadır. Binlerce yıldır yapılan bu tahminlerin meteoroloji bilimi ile belli kurallar çerçevesine alınması ancak teknolojinin gelişmesiyle mümkün olmuştur. Peki hava tahminleri neden bizim için bu kadar önemli hale geldi? Gelin Meteoroloji nedir ve ne işe yarar? Soru üzerinden hava tahminlerinin tarihsel yolculuğuna daha yakından göz atalım.
İçindekiler
Meteoroloji Nedir?
Türkçeye hava bilimi veya gök olayları bilimi olarak çevirebileceğimiz meteoroloji, kelimesinin kökeni Fransızcadır. Meteoroloji; hava durumu modelleri oluşturma Hava ve iklim değişikliklerini belirlemek için dünya atmosferinin alt ve üst katmanlarının birçok farklı yöntemle incelendiği bir bilimdir.
Meteoroloji, atmosferde meydana gelen hava olaylarının oluşumunu, gelişimini ve değişimini nedenleri ile inceleyen ve bu hava olaylarının canlılar ve dünya açısından doğuracağı sonuçları araştıran bir bilim dalıdır. Meteorolojik olaylar, insanoğlunun yaşamını ilk çağlardan itibaren etkilemeyi başarmış ve insanlar günümüze kadar dünya atmosferinde olup biten olayların nedenlerini zamanın koşullarına göre inceleyip araştırmışlardır.
Meteoroloji Ne İşe Yarar?
Hava durumu dediğimiz doğa olayları, dünya atmosferinin en alt tabakasında yaşanır. Yerden 10 kilometre yukarıda Bu katmanda yağmur yağar, kar yağar, dolu yağar, güneş parlar, rüzgar, bulut ve su buharı gibi birçok farklı faktöre göre değişen olaylar sonucunda rüzgar çıkar; Yani hava durumu dediğimiz olaylar meydana gelir.
Meteorolojinin işi tam olarak bu faktörleri takip etmektir. Gökyüzüne baktığımızda bile ileride bir bulut olduğunu fark ediyoruz, rüzgar onu bize doğru yönlendiriyor ve birkaç dakika sonra yağmur yağacak. Meteorolog denilen bilim adamları, tıpatıp benzeri ancak çok daha gelişmiş yöntemlerle gözlemler yaparlar.
Günlük hava olayları, Dünya atmosferinin en alt katmanında yer alan katmanda yaşanır. Üst katmanlardaki olaylar, bugün iklim değişikliği dediğimiz ve muhtemelen insanlığın sonunu getirecek değişikliklere neden olan olaylardır. Meteoroloji, hem bu günlük hava olaylarını hem de geniş ve uzun vadeli etkisi olacak iklim değişikliklerini izler.
Meteoroloji Tarihi Ne Zaman Başladı?
Meteorolojinin temelleri Antik Yunanistan’da atıldı. Oldukça tanıdık biri olan Yunan filozof ve bilge Aristoteles tarafından atılmıştır. Tarihin en önemli filozoflarından biri olarak kabul edilen Aristoteles’in, MÖ 430’da kaleme alındığı düşünülen Meteorologica adlı bir eseri vardır.
Aristoteles’in Meteorologica’sında o dönemin hava olayları ve iklim koşulları, ayrıntılı olarak bahsedilmiştir. Eserin adı, yukarıdaki Yunanca meteor kelimesinden türetilmiştir. Günümüz meteorolojisi çok temel bir anlatıya sahip olsa da meteoroloji tarihinin Aristoteles’in Meteorologica’sı ile başladığını söylemek mümkündür.
Yüzlerce yıldır insanlık pek gelişmedi ve Meteorologica’da anlatıldığı gibi hava tahminleri yapmaya devam etti. 17. yüzyılda barometre ve termometre icat edilene kadar. Bu iki buluş ile bilim insanları artık çok daha detaylı incelemeler ve gözlemler yapabilmektedir. Modern teknolojinin gelişmesiyle birlikte çalışmalar çok daha detaylı ve kesin hale gelmiştir.
Meteoroloji Hava Tahminlerini Nasıl Yapıyor?
hava durumu tahminleri; sıcaklık, basınç, nem ve rüzgar hızı gibi atmosferik hareketler ve iklim etkileri Anında takip edilerek yapılır. Bu hareketleri algılayan sayısız yer radarı, hava balonu, uydu ve okyanus şamandırası var.
Tüm bu atmosferik hareketleri ve iklim etkilerini izleyen cihazlar, anında sayısız veri gönderiyor. Bu veriler ulusal ve uluslararası meteoroloji istasyonlarında toplanmaktadır. Üniversitelerde, özel şirketlerde ve devlet kurumlarında bulunan bilgisayarların özel yazılımları tüm verileri analiz eder ve sonuca varır.
Bu noktada parantez açarak meteorologların hakkını vermek gerekiyor. Çünkü her ne kadar detaylı analizler ve veri işleme bilgisayarlar tarafından yapılsa da, tüm sistemi bir meteorolog hazırlar ve son kararı uzman bir meteorolog verir. Birçok farklı cihazdan elde edilen sayısız verinin işlenmesi için gerekli modeller de yine bu uzmanlar tarafından hazırlanmaktadır.
Günlük yaşam rutinimizin ayrılmaz bir parçası olan hava durumu tahminlerini alıyoruz. Meteoroloji nedir ve ne işe yarar? Meteorolojinin tarihsel yolculuğunu sorular üzerinden konuştuk. Meteoroloji hakkındaki düşüncelerinizi yorumlarda belirtebilirsiniz.